Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy trong ớt chất capsaicin. Chất này khi ăn vào sẽ lách thích các vùng da và lưỡi, vốn là nơi cảm nhận cái nóng và đau, đánh lừa não rằng nó đang “đốt cháy” da. Từ đó tạo nên vị cay nồng đặc biệt cho ớt.
Không giống như vị mặn, ngọt, chua, đắng... vị cay là do cảm giác đau tạo nên. Những người chịu đau tốt thì cũng có khả năng ăn cay tốt và ngược lại. Ngoài ra khả năng án cay còn do thói quen ẩm thực của từng vùng miền. Mặt khác, do những tác động như kích thích thần kinh, tăng lưu thông máu của chat capsaicin mà nhiều người trở nên thích án ớt giống như nghiện, bữa ăn không có ớt sẽ không ngon miệng.