Suốt bốn ngàn năm lịch sử, dân tộc Việt Nam đã trải qua nhiều cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại. Hàng triệu người Việt Nam đã phải chia tay người mình yêu thương lên đường ra trận. Vì họ hiểu rằng tình yêu chỉ có thể tồn tại, đơm hoa kết trái khi là người tự do, khi là công dân của một dân tộc có chủ quyền. Nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã từng suy ngẫm thấm thía biết bao về khát vọng làm người của những đôi lứa yêu nhau trong cuộc chiến tranh vệ quốc của dân tộc ta:
Anh yêu em như anh yêu đất nước
Vất vả đau thương tươi thắm vô ngần
Anh nhớ em mỗi bước đường anh bước
Mỗi tối anh nằm mỗi miếng anh ăn
Cũng như biết bao thế hệ trước, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, hàng triệu thanh niên Việt Nam đã hăng hái lên đường ra mặt trận. Họ để lại sau lưng thành phố, làng mạc quê hương, người thân và đặc biệt nhất là người yêu của họ. Một trong những người thanh niên đó là chàng sinh viên khoa Toán Đại học Tổng hợp Hà Nội – Nguyễn Văn Thạc.
Nguyễn Văn Thạc lên đường ra trận với hành trang tinh thần đặc biệt là mối tình đầu với người con gái Hà Nội - Phạm Thị Như Anh. Đó là tình yêu trong sáng của tuổi học trò, là sự đồng cảm về lý tưởng sống của những người thanh niên Việt Nam thế hệ mới – thế hệ được sinh ra và trưởng thành từ trường học xã hội chủ nghĩa - trong hoàn cảnh đất nước đang có chiến tranh.
Tất cả tình yêu của Nguyễn Văn Thạc dành cho Như Anh đã được dồn vào những cánh thư tình đầy ắp yêu thương, những bức thư tình được viết giữa thời hoa lửa. Đó là khát vọng mãnh liệt hướng về sự sống bất diệt của anh, giúp anh vượt qua thử thách khi đang từng ngày đối diện với cuộc chiến tranh khốc liệt. Đó là những cảm xúc riêng tư nhưng hàm chứa những nét điển hình, phổ quát cho tình yêu và quan niệm sống của thanh niên Việt Nam trong thời đại hào hùng ấy. Người Việt Nam từng trải qua chiến tranh chắc chắn sẽ tìm thấy ở cuốn sách này vô vàn đồng cảm về tình yêu, lẽ sống.
Liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc đã anh dũng hy sinh, góp máu xương cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Những trang nhật ký, những lá thư tình của anh đã mang đến cho người đọc biết bao cảm nhận sâu sắc, từ đó có những hành động đẹp góp phần tô điểm cuộc đời.
