Ý nghĩa thắng lợi và bài học kinh nghiệm
Ban Binh vận khu do đồng chí Năm Trung, Thường vụ Khu uỷ phụ trách, từ căn cứ U Minh chuyển lên tuyến Nước Trong, Nước Đục để trực tiếp chỉ đạo tiến công binh vận, hình thành bộ máy chỉ đạo ở cơ sở . Về hậu cần, Quân khu chỉ đạo bổ sung đạn dược, lương thực đủ số lượng cần thiết và có dự trữ ở các cấp; điều chỉnh bố trí hệ thống quân y tuyến trước, tăng cường kỹ thuật cấp cứu, v.v., sẵn sàng bảo đảm cho các đơn vị trên các hướng, các đơn vị trước khi bước vào chiến dịch...
Cuộc chiến ở Chương Thiện, Long Mỹ năm 1973 là một chiến dịch lớn, kéo dài cả năm 1973. Ta đánh trong hoàn cảnh bị động về chiến dịch và còn bị ràng buộc bởi nhiều chỉ thị của cấp trên không phù hợp với thực tiễn Quân khu 9 lúc bấy giờ. Nhưng ta thắng được là nhờ có sự lãnh đạo của Khu uỷ và Quân khu uỷ rất sáng suốt; ta rất cảnh giác với địch; quyết tâm của lực lượng vũ trang ba thứ quân và lực lượng chính trị, binh vận rất cao, quán triệt được cách đánh trong điều kiện có Hiệp định; hiệp đồng ba thứ quân, ba mũi tiến công rất ăn khớp và sáng tạo. Ta có phương châm, phương thức tác chiến đúng, biết cách giành chủ động trong tiến công và phản công quân địch dù hoàn cảnh bị động về chiến dịch.
Chúng ta có thể rút ra những bài học tốt:
Một là, có lập trường vững vàng, có tư tưởng cách mạng tiến công và ý thức cảnh giác cao; từ đó đã có kế hoạch chuẩn bị về tư tưởng cho ba thứ quân và các cấp uỷ địa phương. Ta không mơ hồ ảo tưởng về địch.
Hai là, đánh giá địch - ta đúng, nắm được ý đồ, kế hoạch của địch từng lúc, nên có kế hoạch bố trí lực lượng, bố trí chỉ huy và lãnh đạo đúng. Chuẩn bị hậu cần chu đáo, tạo thế lót ổ sẵn trên các tuyến, các hướng. Xử trí kịp thời, linh hoạt khi gặp khó khăn, bảo đảm chiến đấu và chiến thắng liên tục.
Ba là, phương châm, phương thức đánh địch của ta đúng. Địch tập trung quân lớn hòng tiêu diệt ta, nhưng ta buộc chúng đánh theo ý đồ của ta là kéo địch ra tiêu diệt rộng, căng kềm, tiêu hao, tiêu diệt địch liên tục. Kết hợp binh vận làm rã ngũ, làm binh biến và đánh trúng vào tinh thần binh lính địch là muốn hoà bình.
Trong chiến dịch này, ta phát huy được sức mạnh của quần chúng rất tốt, điển hình nhất là ở khu vực Lái Hiếu (Phụng Hiệp), Trung đoàn 1 đã bám trụ sáu tháng và hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc.
Bốn là, bài học về chấp hành mệnh lệnh, chỉ thị của trên có vận dụng linh hoạt vào thực tiễn tình hình địa phương lúc đó. Trên ra lệnh rút chủ lực về phía sau củng cố, ta đề nghị cho ở lại một thời gian, thực chất là kế hoãn binh. Trên bảo ngừng bắn nhưng cho đánh bọn lấn chiếm, ta chỉ đánh bọn đi càn quét và đóng thêm đồn mới. Trên cấm bao vây đồn bốt bằng ba mũi giáp công thì ta cho du kích giữ phần đất ngoài dây thép gai và cho dân vào đồn địch thăm chồng con là binh lính để tuyên truyền Hiệp định. Ta diệt tàu, xe M113 đi càn trong vùng ta kiểm soát. Ta pháo kích các trận địa pháo vi phạm lệnh ngừng bắn.
Mỗi tháng Quân khu uỷ họp một lần kiểm điểm về việc thi hành chỉ thị của trên. Kết luận là ta có thi hành nghiêm túc, sáng tạo và có trách nhiệm. Có gửi nghị quyết về Miền và về Trung ương Đảng để báo cáo.
Âm mưu, ý đồ của Mỹ - Thiệu trong năm 1973 rất lớn; chúng chọn địa bàn chiến dịch là Chương Thiện, Long Mỹ cũng đúng và quyết tập trung lớn lực lượng vào đây hòng giành thắng lợi.
Mặc dù bị động về chiến dịch và bị trói buộc bởi nhiều chỉ thị của trên, ta vẫn thắng lợi to. Thắng lợi năm 1973 của Quân khu 9 có nhiều ý nghĩa như Nghị quyết 21 của Trung ương Đảng đã nói rõ: Ta thắng được là nhờ sự sáng suốt của Khu uỷ và Quân khu uỷ, nhờ quyết tâm và tinh thần của các lực lượng vũ trang ba thứ quân rất cao, nhờ vận dụng và tổ chức tốt lực lượng tổng hợp của địa phương, đúng như đường lối chiến tranh nhân dân mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ dụ.
Trung tướng Lê Ngọc Hưng
Sách Bảo vệ, xây dựng và đổi mới đất nước