Khi đất nước Campuchia mới được giải phóng 7/1979, tình hình mọi mặt còn hết sức khó khăn. Để giúp bạn truy quét tàn quân địch, ổn định tình hình, từng bước khôi phục, xây dựng lại đất nước, nhiệm vụ cấp bách của Đảng và Nhà nước Việt Nam là phải tăng cường phát triển chuyên gia ở Campuchia.

Trên cơ sở hệ thống chuyên gia có từ trước và trong chiến tranh giải phóng, Việt Nam nhanh chóng huy động lực lượng cốt cán ở các ngành, địa phương để xây dựng hệ thống chuyên gia giúp bạn trên tất cả các mặt quân sự, chính trị, ngoại giao, kinh tế, văn hóa ...

Bước vào năm 1982, mặc dù đã nhiều lần kiện toàn tổ chức lực lượng chuyên gia ở Campuchia, song trong thực tế hoạt động vẫn tồn tại nhiều bất cập. Sau một thời gian nghiên cứu, ngày 3/5/1982, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam ra Chỉ thị số 01 - CT/TƯ Về công tác chuyên gia Campuchia, xác định rõ hơn nhiệm vụ của lực lượng chuyên gia các cấp trong việc giúp cách mạng Campuchia, kiện toàn lại tổ chức chuyên gia, bảo đảm sự chỉ đạo tập trung thống nhất, chất lượng và hiệu quả phù hợp với bước trưởng thành của Bạn. Chỉ thị xác định: Quan hệ Việt Nam - Lào - Campuchia là quan hệ liên minh chiến đấu lâu dài. Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước xã hội chủ nghĩa, lợi ích của ba nước gắn bó khăng khít với nhau. Việt Nam có trách nhiệm lớn trong việc giúp đỡ cách
mạng Campuchia. Đó vừa là nghĩa vụ quốc tế, vừa là nghĩa vụ dân tộc của chúng ta. Sự giúp đỡ của Việt Nam đối với cách mạng Campuchia là toàn diện, trong đó sự giúp đỡ về chuyên gia là rất quan trọng.

Ngày 8/6/1982, Bộ Chính trị ra Quyết định số 132 - NQ/NS/TƯ về việc thành lập Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia tại Campuchia thay cho Ban Phụ trách công tác Campuchia được thành lập theo Quyết định số 19 - NQ/NS/TU ngày 24/8/1979 và Tổng Đoàn Chuyên gia giúp cách mạng Campuchia. Ban Lãnh đạo gồm 7 đồng chí, do đồng chí Lê Đức Anh làm Trưởng ban.

Sau khi ổn định tổ chức, đồng chí Lê Đức Anh cùng Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia ra Quy định Chế độ tổ chức làm việc, quy định cụ thể chức năng, nhiệm vụ của Ban Lãnh đạo và các khối chuyên gia ở Trung ương. Về tổ chức bộ máy ở Trung ương: Các đoàn chuyên gia ở Trung ương, vừa có tính thống nhất vừa có tổ chức riêng, chia ra các khối chính trị, quân sự, kinh tế, thống nhất nhiệm vụ giúp bạn theo nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách và được chia thành 3 khối: Khối chuyên gia chính trị; khối chuyên gia kinh tế; khối chuyên gia quân sự. Các đoàn chuyên gia đều trực thuộc Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia, sau khi thống nhất trong tập thể lãnh đạo khối, mới báo cáo Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia thông qua. Về tổ chức nội bộ, có Văn phòng, Vụ Tổ chức cán bộ và Cục Quản trị tài chính.

Ngày 22/7/1982, đồng chí Lê Đức Anh cùng Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia ban hành Quy định số 10/QĐ - TCCB, Quy định cơ cấu đoàn chuyên gia tỉnh, thành. Về chuyên gia dài hạn từ 3 năm trở lên, Ban Lãnh đạo quy định: Một đồng chí trưởng đoàn giúp bí thư tỉnh Bạn, một đồng chí phó trưởng đoàn kinh tế, giúp chủ tịch tỉnh; một đồng chí phó trưởng đoàn phụ trách tổ chức, tuyên huấn, dân vận giúp đồng chí trưởng ban tổ chức tỉnh; một đồng chí phó trưởng đoàn phụ trách an ninh, giúp đồng chí trưởng ty an ninh; một đồng chí phó trưởng đoàn phụ trách quân sự giúp đồng chí tỉnh đội trưởng. Chuyên gia dài hạn từ 2 đến 3 năm, gồm: một đồng chí tổng hợp; một đồng chí chuyên gia tuyên huấn; một đồng chí chuyên gia dân vận; một đồng chí chuyên gia kinh tế nông nghiệp; một đồng chí chuyên gia kinh tế thương nghiệp; hai đến bốn đồng chí chuyên gia an ninh. Về chuyên gia ngắn hạn, Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia thực hiện các hiệp định ký với Bạn. Cụ thể: Các đồng chí trong Ban Lãnh đạo đề nghị với Trung ương Đảng đưa sang 32 chuyên gia giáo dục; 20 chuyên gia tài chính; 7 chuyên gia lâm nghiệp... giúp các tỉnh Bạn có yêu cầu. Về chuyên gia cấp huyện, Ban Lãnh đạo tổ chức 27 tổ chuyên gia (mỗi tổ 4 đồng chí) để giúp mỗi tỉnh một huyện điểm, trong đó có một số tỉnh cần 2 tổ như: Bát Tam Bằng, Xiêm Riệp, Kôngpông Chàm, Prây Viêng, Kan Đan, Tà Keo.

Về phương thức giúp Bạn, Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia chỉ thị: Phải từng bước chuyển công việc để Bạn làm, tích cực bồi dưỡng và đào tạo đội ngũ cán bộ Bạn trong công tác thực tế. Đây được xác định là một vấn đề cơ bản trong công tác giúp bạn và ta đã đặt ra phương châm thực hiện “Bạn làm, ta giúp” ở những khâu công tác nhất định. Trước tình hình đất nước Campuchia sau ngày giải phóng, đòi hỏi ta và Bạn phải khẩn trương hơn, để tạo chuyển biến tốt hơn trên tất cả các mặt công tác và trong duy trì quan hệ giữa hai nước. Trong chỉ thị, Ban Lãnh đạo xác định: Việc giúp bạn từ năm 1982 có thể phân ra làm 3 loại việc lớn: 1. Giúp Bạn tổ chức, chỉ đạo thực hiện các mặt công tác; 2. Giúp Bạn nghiên cứu đường lối, chính sách và các chủ trương công tác lớn; 3. Giúp Bạn xây dựng tổ chức, xây dựng bộ máy, lựa chọn sắp xếp, bồi dưỡng, đào tạo cán bộ, xây dựng đảng, xây dựng đoàn thể quần chúng.

Về việc tổ chức, chỉ đạo thực hiện các mặt công tác, đồng chí Lê Đức Anh đã tổ chức nhiều hội nghị để phân tích, đánh giá và đi đến nhận định: Đây là công việc Bạn có khả năng tự đảm nhiệm cao hơn cả, vì vậy việc này phải có kế hoạch chuyển nhanh để “Bạn tự làm, ta giúp”. Trong giúp Bạn, các đồng chí chuyên gia phải chú trọng các khâu: Quán triệt quan điểm, chủ trương chức triển khai thực hiện; đôn đốc kiểm tra, và tiến hành một số công việc cụ thể, như: tổ chức hội nghị giao ban, tổ chức thông tin, tổng hợp tình hình, ra thông tư, chỉ thị, làm báo cáo... Đối với việc nghiên cứu, xây dựng đường lối, chính sách, khả năng của Bạn còn hạn chế, chuyên gia ta cần chủ động giúp Bạn, tự mình làm rồi tham khảo ý kiến của bạn, cùng Bạn trao đổi, thảo luận những vấn đề cần thiết và trình bày với lãnh đạo Bạn, để Bạn quyết định.

Đối với công tác chính trị, tư tưởng, tổ chức, cán bộ, Bạn còn nhiều hạn chế và thiếu kinh nghiệm, có nơi Bạn không muốn ta đi sâu vào vấn đề tổ chức, cán bộ và quan hệ nội bộ của Bạn. Đồng chí Lê Đức Anh đề xuất ý kiến với Ban Lãnh đạo: Phương thức giúp Bạn phải khéo léo, phải chú ý gợi ý, thuyết phục; có cái phải nghe Bạn, có cái phải đấu tranh có tình, có lý. Tuyệt đối không được buông lỏng Bạn để Bạn tùy tiện xử lý về vấn đề tổ chức, cán bộ, nhưng cũng không được để Bạn ngộ nhận là ta can thiệp vào công việc nội bộ của bạn, chi phối tổ chức, cán bộ của Bạn; cần phải thận trọng, tránh áp đặt.

Cuối năm 1982, hệ thống chuyên gia giúp Bạn tương đối hoàn chỉnh. Ở Trung ương, các đoàn chuyên gia được tổ chức theo cơ cấu mỗi bộ, ngành của Bạn có một đoàn chuyên gia của ta. Ở các tỉnh, thành phố của Campuchia, mỗi nơi đều có đoàn chuyên gia của ta trực tiếp giúp về mọi mặt.

Quá trình công tác trên đất Bạn, Trưởng ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia đã chỉ đạo chuyên gia ta đi sâu tìm hiểu đặc điểm tình hình, nắm vững đường lối, chính sách của Đảng Nhân dân cách mạng Campuchia để giúp bạn có hiệu quả cao. Sự phối hợp giữa lực lượng chuyên gia ta với bạn ngày càng chặt chẽ hơn, quan hệ giữa ta và Bạn phát triển theo chiều hướng tiến bộ. Từ phương châm “ta hai, Bạn một”, chuyên gia Việt Nam đã giúp bạn tự đảm đương được nhiều mặt công tác, từ xây dựng lực lượng vũ trang đến củng cố chính quyền cách mạng, phát triển sản xuất, cải thiện đời sống nhân dân. Đến năm 1982, ta đã cơ bản thực hiện được mục tiêu “ta, Bạn cùng làm”, “ta một, Bạn một” và nỗ lực phấn đấu “Bạn hai, ta một ” để Bạn tự đảm đương phần lớn nhiệm vụ xây dựng lực lượng vũ trang, bảo vệ vùng giải phóng, củng cố và bảo vệ chính quyền cách mạng.

Đối với nhiệm vụ của chuyên gia Việt Nam, Đảng ta chỉ rõ: “Các chuyên gia và cán bộ được Đảng và Nhà nước ta cử sang công tác ở nước bạn cần nhận rõ nghĩa vụ quốc tế cao cả và vinh dự của mình, hết sức gắn bó với sự nghiệp cách mạng của bạn, ra sức hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao... Hết sức tôn trọng chủ quyền và các quyết định của bạn, lắng nghe ý kiến của bạn, tìm hiểu thực tế và nắm vững đường lối, chính sách của bạn, vận dụng kinh nghiệm của ta để giúp bạn một cách phù hợp, tránh rập khuôn máy móc”. Tuy nhiên, “nhiều cán bộ chưa nhận thức đầy đủ và sâu sắc vị trí, yêu cầu nhiệm vụ của chuyên gia, biểu hiện ý thức trách nhiệm chưa cao, tinh thần chủ động sáng tạo và nhiệt tình chưa tốt nên hạn chế đến hiệu suất và chất lượng công tác giúp Bạn... Tình trạng rập khuôn máy móc, áp đặt và bao biện làm thay còn khá phổ biến ở nhiều chuyên gia, trên nhiều lĩnh vực công tác. Có lúc đánh giá trình độ của Bạn quá thấp, không tin Bạn có thể làm được. Đồng chí Lê Đức Anh, Trưởng ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia đã chỉ ra rằng: “Phải giúp Bạn mạnh lên tự đảm đương cuộc đấu tranh trong thế liên minh chiến lược, chiến đấu ba nước Đông Dương... Nguyện vọng của cán bộ Bạn là tha thiết muốn làm chủ lấy đất nước của mình. Ta cũng phải tha thiết đáp ứng nguyện vọng đó. Bao biện vừa sai về quan điểm tư tưởng, không đáp ứng nguyện vọng, biểu hiện của lười, ngại khó. Một chuyên gia khi về mà bạn chưa trưởng thành, chưa đảm đương được nhiệm vụ là không hoàn thành nhiệm vụ, dù đồng chí đó làm việc ngày đêm. Vì thế, cần giúp Bạn nâng cao phong trào cách mạng lên một bước mới, với chất lượng mới, phát huy quyền làm chủ của quần chúng”.

Quán triệt Nghị quyết 11 - NQ/TƯ ngày 14/5/1983 của Bộ Chính trị Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam “Về trách nhiệm giúp Bạn mạnh lên, tự đảm đương cuộc đấu tranh với địch trong những năm tới”, đồng chí Lê Đức Anh cùng với Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia xác định: Đây là nhiệm vụ quan trọng, là yêu cầu cấp thiết; là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, trong đó trực tiếp là bộ phận chuyên gia Việt Nam đang thực hiện nhiệm vụ quốc tế tại Campuchia. Do đó, cần phải xây dựng kế hoạch tiếp tục nhận, bồi dưỡng và phân công cán bộ chuyên gia dài hạn giúp cách mạng Campuchia: “Các ngành, các cấp phải chú ý cử chuyên gia có năng lực sang giúp bạn theo yêu cầu của đoàn chuyên gia ta tại Campuchia... Lựa chọn chuyên gia phải chú trọng chất lượng, có đầy đủ năng lực, kinh nghiệm công tác, nhiệt tình cách mạng, có tác phong, phương pháp công tác và sức khỏe tốt... Số lượng và thành phần do Đoàn Chuyên gia tại Campuchia bàn bạc với Ban Tổ chức Trung ương thực hiện theo Chỉ thị 01 của Ban Bí thư Trung ương Đảng”.

Đồng chí Lê Đức Anh cùng Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia tiếp tục nghiên cứu, đề xuất về nhiệm vụ tổ chức giúp Bạn, trong đó xác định việc kiện toàn hệ thống tổ chức chuyên gia nhằm thống nhất nhận thức về hệ thống tổ chức, nguyên tắc làm việc, làm chuyển biến sâu sắc trong toàn Đảng, toàn dân ta và bằng hành động thiết thực, kế hoạch, biện pháp cụ thể trong các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố có trách nhiệm giúp Campuchia đạt hiệu quả cao. Lực lượng chuyên gia Việt Nam giúp Campuchia được tổ chức ở hai cấp Trung ương và tỉnh ; chuyên gia huyện và một số cơ sở theo yêu cầu của bạn. Vì vậy, đồng chí Lê Đức Anh cùng Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia xác định: Trước mắt phải tăng cường đội ngũ chuyên gia giúp Bạn, phải có kế hoạch lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chuyên gia giúp bạn từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm; đồng thời kiện toàn tổ chức chuyên gia đủ sức giúp bạn thực hiện ba mục tiêu chiến lược mà Bộ Chính trị Trung ương Đảng Nhân dân cách mạng Campuchia đề ra.

Để đáp ứng yêu cầu giúp cách mạng Campuchia trong tình hình mới, Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam quyết định kiện toàn hệ thống tổ chức chuyên gia. Trước mắt, kiện toàn Ban Lãnh đạo cả về số lượng và chất lượng, nguyên tắc làm việc, bảo đảm tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Việc kiện toàn Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia phải đáp ứng yêu cầu công tác trước mắt và lâu dài, trước hết phải là những chuyên gia chiến lược có độ tuổi, sức khỏe ổn định từ 5 đến 7 năm, bảo đảm tính kế thừa liên tục ngay trong Ban Lãnh đạo. Về số lượng, đồng chí Lê Đức Anh cùng Ban lãnh đạo Đoàn Chuyên gia đề xuất số lượng từ 8 đến 11 người, trong đó có đồng chí kiêm nhiệm Trưởng đoàn chuyên gia, một số đồng chí chuyên trách không làm Trưởng đoàn chuyên gia. Tiếp đó, kiện toàn các đoàn chuyên gia Trung ương và các đoàn chuyên gia tỉnh, thành phố.

Để bổ sung số chuyên gia đã hoàn thành nhiệm vụ và trở về nước, Việt Nam tiếp tục cử nhiều chuyên gia sang giúp bạn theo hiệp định ký kết giữa các bộ, ngành, tỉnh, thành của Việt Nam và Campuchia. Ngày 5/4/1984, Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia đề ra kế hoạch tuyển chọn cán bộ sang giúp Campuchia. Theo đề nghị của Trưởng đoàn Chuyên gia, trong công tác chuyên gia phải chú trọng chất lượng (lập trường, tư tưởng, quan điểm, phẩm chất, năng lực) là chính và tùy theo sự trưởng thành của Bạn mà giảm số lượng chuyên gia dài hạn một cách tương ứng. Các ngành, các địa phương phải chịu trách nhiệm về cung cấp chuyên gia có chất lượng và đúng số lượng theo tiêu chuẩn và chỉ tiêu qui định. Đối với đội ngũ chuyên gia công tác trên đất Bạn trong thời gian dài phải được chọn lọc, đào tạo, bồi dưỡng chu đáo. Phải xây dựng quy hoạch chuyên gia, soát xét lại cơ cấu đội ngũ chuyên gia, chú trọng bồi dưỡng số chuyên gia hiện có, giữ tính ổn định từ 1984 đến năm 1987 và lâu dài hơn để có những chuyên gia thực sự có chất lượng đủ sức giúp Bạn sớm tự lập. Đối với những chuyên gia ngắn hạn thì tùy theo hiệp định hợp tác ký kết giữa hai bên mà các ngành bàn bạc với Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia để quyết định cho phù hợp. Phải có chính sách thỏa đáng hơn nữa đối với chuyên gia (đãi ngộ vật chất khi đang làm chuyên gia cũng như khi về nước công tác) và chính sách chăm sóc đời sống vật chất đối với gia đình chuyên gia, tạo điều kiện thuận lợi cho chuyên gia làm tròn nghĩa vụ quốc tế của mình. Sau một thời gian giúp Bạn, đồng chí Lê Đức Anh và Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia căn cứ vào sự trưởng thành của bạn và yêu cầu của cách mạng Campuchia tiếp tục bổ sung, hoàn chỉnh qui chế làm việc để chuyên gia làm việc theo đúng nhiệm vụ, quyền hạn vui định, có quan hệ đúng đắn trong khi làm việc với Bạn nhằm giúp đỡ bạn nhanh chóng trưởng thành, góp phần tích cực tăng cường mối quan hệ gắn bó, bình đẳng giữa Đảng và Nhà nước hai nước; đồng thời phát huy được trách nhiệm tập thể của các ngành, các địa phương có chuyên gia và bảo đảm quan hệ tốt trong đội ngũ chuyên gia của ta trên đất Bạn. Nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ chuyên gia, ngày 26/6/1984, Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia ra Quyết định số 165/ QĐ-BLĐ thành lập Trường Bồi dưỡng chuyên gia và cán bộ công tác tại Campuchia thuộc Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia tại Campuchia ở thành phố Phnôm Pênh (thay lớp bồi dưỡng chuyên gia tại Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh). Nhiệm vụ là xây dựng chương trình, kế hoạch bồi dưỡng chuyên gia, cán bộ hằng năm; quản lý, thực hiện tốt chương trình kế hoạch bồi dưỡng học tập cho chuyên gia, dạy và học tập, sinh hoạt cho học sinh, giáo viên, cán bộ, nhân viên và nhà trường.

Từ ngày 1 đến ngày 10/10/1984, tại Thành phố Hồ Chí Minh đã diễn ra Hội nghị Tổng kết công tác chuyên gia toàn Campuchia sau 5 năm thực hiện (1979 - 1984), dưới sự chủ trì của đồng chí Lê Đức Anh, Ủy viên Bộ Chính trị - Trưởng ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia. Hội nghị đánh giá ưu, khuyết điểm và đề ra nhiệm vụ cấp thiết của Đoàn Chuyên gia trong thời gian tới. Kết luận Hội nghị, đồng chí Lê Đức Anh nêu một số vấn đề quan trọng, trong đó nhấn mạnh: “Công tác tổ chức chuyên gia phải bám sát nhiệm vụ giúp bạn trong từng thời kỳ, biết xuất phát từ tình hình thực tế của bạn và đội ngũ cán bộ chuyên gia của ta để xây dựng cơ chế tổ chức phù hợp, điều động, bố trí, sử dụng cán bộ cho sát hợp, tránh những sai lầm thiếu sót lớn trong công tác cán bộ và sai lầm do tổ chức chuyên gia thiếu chặt chẽ, gây tác hại cho bạn. Về phương hướng công tác chuyên gia giúp bạn trong những năm 1984 - 1987, trước hết là tập trung tuyển chọn, tổ chức chuyên gia đủ các tiêu chuẩn, có kiến thức trên nhiều mặt, có năng lực, kinh nghiệm công tác. Ở trong nước đảm nhiệm cương vị tương đương với công việc phải giúp Bạn. Nhiệt tình cách mạng, có tình cảm quốc tế trong sáng; tổ chức kỷ luật, đạo đức, tác phong, phương pháp công tác và có sức khỏe tốt. Đồng thời, chú trọng xây dựng quy hoạch chuyên gia, bồi dưỡng trình độ chuyên gia và chính sách đối với chuyên gia”.

Sau Hội nghị Tổng kết, Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia chủ trương không điều hành công việc cụ thể, mà chỉ đề xuất ý tưởng để cán bộ Bạn tự quyết định và điều hành công việc. Từ năm 1984, trước tình hình cách mạng Campuchia ngày càng trưởng thành, Nhân dân Campuchia tự đảm đương được nhiệm vụ quan trọng ở cơ sở, phía Việt Nam lần lượt rút chuyên gia về nước (một số nơi Bạn yêu cầu , ta vẫn đề chuyên gia ở lại). Mặc dù số chuyên gia giảm, nhưng chất lượng của chuyên gia được tăng cường, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giúp cách mạng Campuchia trong giai đoạn cách mạng mới.

Nhìn chung, trong năm 1984, tổ chức biên chế chuyên gia làm nhiệm vụ giúp cách mạng Campuchia tiếp tục được củng cố, chấn chỉnh theo chức danh, tiêu chuẩn qui định, bao gồm 23 đoàn chuyên gia Trung ương, 20 đoàn chuyên gia tỉnh, thành phố. Về tổ chức, ta bỏ Ban Lãnh đạo các khối chuyên gia, giao các đồng chí trong Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia trực tiếp phụ trách các khối.

Thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng hai nước, tháng 8/1985, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam và Bộ Chính trị Đảng Nhân dân cách mạng Campuchia họp bàn về hướng giải quyết vấn đề Campuchia. Ngày 5/9/1985, đồng chí Lê Đức Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia, đại diện Bộ Chính trị Việt Nam đã làm việc với các đồng chí đại diện Bộ Chính trị Campuchia, gồm: Hêng Xomrin, Tổng Bí thư; Hun Sen, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, Bu Thoong, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Đồng chí Lê Đức Anh khẳng định lại thời gian lực lượng vũ trang Campuchia tự đảm nhiệm và chuyên gia Việt Nam rút dần về nước, đồng thời đưa ra một số tình huống và cách xử trí. Các đồng chí Bộ Chính trị Campuchia đều nhất trí. Đồng chí Hêng Xomrin nêu rõ: “Sẽ cố gắng tìm mọi biện pháp thực hiện những việc mà hai Bộ Chính trị đã bàn”... Nhờ có sự giúp đỡ tích cực , to lớn , hiệu quả của Chuyên gia Việt Nam và sự nỗ lực lớn của các lực lượng cách mạng và Nhân dân Campuchia, sự nghiệp xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội và các lĩnh vực khác của Campuchia đã đạt được thành tựu đáng kể: Đất nước Campuchia được xây dựng từng bước ổn định. Hệ thống chính quyền cách mạng từ Trung ương đến cơ sở được củng cố, phát triển, đời sống Nhân dân có chuyển biến, đối ngoại được mở rộng, vị thế của Campuchia bước đầu được nâng cao trên trường quốc tế.

Như vậy, sau 5 năm giúp cách mạng Campuchia, đội ngũ chuyên gia Việt Nam có bước trưởng thành rõ rệt trong công tác giúp Bạn, được Đảng, Nhà nước và Nhân dân Campuchia đánh giá cao. Với vai trò là Trưởng ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia từ năm 1982 đến năm 1986, đồng chí Lê Đức Anh có nhiều đóng góp quan trọng trong lãnh đạo, chỉ đạo chuyên gia Việt Nam giúp cách mạng và nhân dân Campuchia xây dựng và bảo vệ đất nước trong tình hình mới. Đồng chí đã cùng với Ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia có nhiều ý kiến đề xuất với Bộ Chính trị để xây dựng đội ngũ chuyên gia. Vì vậy, tổ chức biên chế của chuyên gia luôn được kiện toàn; cán bộ chuyên gia được đào tạo, bồi dưỡng về trình độ chuyên môn, nên nhiệm vụ chuyên gia giúp đạt hiệu quả ngày càng cao, góp phần vào sự lớn mạnh, trưởng thành của cách mạng Campuchia, tăng cường tình đoàn kết quốc tế giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân hai nước Việt Nam - Campuchia. Là cán bộ trưởng thành từ thực tiễn, được rèn luyện thử thách trong chiến đấu, được Đảng, Nhà nước Việt Nam giao trọng trách Trưởng ban Lãnh đạo Đoàn Chuyên gia Việt Nam tại Campuchia, đồng chí Lê Đức Anh đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quốc tế, để lại nhiều thành tựu và kinh nghiệm trong hợp tác giữa Việt Nam - Campuchia nói chung và hợp tác quân sự, quốc phòng nói riêng trong tình hình hiện nay.
 

CHU VĂN LỘC, Đại tá, ThS, Viện chiến lược Quốc phòng
LÊ THANH HẢI, Đại uý, ThS, Viện Lịch sử quân sự Việt Nam